Seminarium Feministyczne XXXV: Rasizm nie przejdzie

Obecnie stajemy w obliczu kolejnej fali rasizmu. Na sile przybiera rasizm kulturowy, polegający na stereotypowym postrzeganiu i umniejszaniu osób z innych kultur, co prowadzi do ich marginalizacji. Rasizm, faszyzm, nazizm, ksenofobia, homofobia, seksizm, to paliwo dla populistycznych polityków, którzy na złożone problemy współczesnego świata, jak schyłkowy kapitalizm, kryzys klimatyczny, fale migracji mają prostą receptę – znalezienie winnego w postaci Innego. W polskim społeczeństwie, w dużej mierze białym i monokulturowym, z rasizmem muszą mierzyć się nie tylko osoby migranckie, ale też Polki/Polacy o innym kolorze skóry, gdyż w polskim rasizmie, tylko biały może być „prawdziwym Polakiem”.

Rasizm to system społecznie uprawomocnionych praktyk. Jest połączony z władzą i przywilejami społecznymi. Może wyrażać się w agresji fizycznej i werbalnej, jednak jego przyczyny tkwią w mechanizmach politycznych, gospodarczych i kulturowych. Rasizm dotyka osoby i całe społeczności od czasów kolonializmu. Przybiera różne formy i ewoluuje. W społeczeństwie amerykańskim było to niewolnictwo, a potem lincze na czarnych, segregacja rasowa i systemowa dyskryminacja utrudniająca Afroamerykanom awans społeczny. W nazistowskich Niemczech, pseudonaukowa koncepcja podziału ludzi na lepsze i gorsze rasy, stanowiła usprawiedliwienie dla prześladowania i zagłady Żydów, jak również mordowania innych etnicznych mniejszości, w tym Romów. Rasizm prowadzi do ludobójstwa.

Joanna Rajkowska – autorka Palmy przy Alejach Jerozolimskich, przypominającej o wykorzenianiu i prześladowaniu polskich Żydów – w 2023 roku zorganizowała przy niej, razem z amerykańsko-żydowskim artystą Robertem Yerachimelem Snidermanem, protest przeciw ludobójstwu w Gazie prowadzonym przez państwo Izrael w odwecie za brutalny atak Hamasu na izraelskich cywilów. Artystka wzywa: „Musimy przerwać błędne koło przemocy! Jedynym wyjściem jest wolność i równość dla wszystkich”.

Harmonogram wystąpień:

13:00- 13:20
Dorota Walentynowicz „Mechanizmach wykluczenia osób niebiałych przez technologie reprezentacji wizualnej“

13:20- 13:40
Katarzyna Sienkiewicz „Jaka z niej Białorusinka?” – rasizm kulturowy wobec białoruskich autochtonów Podlasia

13:40-14:00
Łukasz Wójcicki „O spektaklu fundacji Strefa WolnoSłowa „Imperium”“

14:00- 14:20
Joanna Rajkowska „Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich czyli o naszej relacji z Palestyną. Prace z lat 2001-2025“

14:20-14:40
Mo Tomaszewska „Sztuka wspólnoty, cenzura i etyka reprezentacji“

14:40-16:00
dyskusja

29.11.2025, godz. 13.00-16.00
Galeria Studio, pl. Defilad 1, Warszawa
wstęp wolny

Wydarzenie towarzyszy wystawie Chcemy całego życia. Współdzielenie

Wystawa czynna do 1 marca 2026

Kuratorki: Anka Leśniak, Karolina Majewska-Güde, Paulina Olszewska, Agnieszka Rayzacher, Dorota Walentynowicz

seminarium: 29.11.2025, godz. 13.00-16.00
Galeria Studio, pl. Defilad 1, Warszawa
termin zgłoszeń: do 3.11.25
adres zgłoszeń: seminarium.feministyczne@gmail.com

Czekamy na wystąpienia prezentujące projekty i działania diagnozujące i podejmujące problem rasizmu i jego relacji z innymi formami opresji, zarówno w Polsce, jak i na świecie oraz dotyczące sztuki jako formy oporu wobec wzbierającej fali rasizmu.
Obecnie stajemy w obliczu kolejnej fali rasizmu. Na sile przybiera rasizm kulturowy, polegający na stereotypowym postrzeganiu i umniejszaniu osób z innych kultur, co prowadzi do ich marginalizacji. Rasizm, faszyzm, nazizm, ksenofobia, homofobia, seksizm, to paliwo dla populistycznych polityków, którzy na złożone problemy współczesnego świata, jak schyłkowy kapitalizm, kryzys klimatyczny, fale migracji mają prostą receptę – znalezienie winnego w postaci Innego. W polskim społeczeństwie, w dużej mierze białym i monokulturowym, z rasizmem muszą mierzyć się nie tylko osoby migranckie, ale też Polki/Polacy o innym kolorze skóry, gdyż w polskim rasizmie, tylko biały może być „prawdziwym Polakiem”. […]
Joanna Rajkowska – autorka Palmy przy Alejach Jerozolimskich, przypominającej o wykorzenianiu i prześladowaniu polskich Żydów – w 2023 roku zorganizowała przy niej, razem z amerykańsko-żydowskim artystą Robertem Yerachimelem Snidermanem, protest przeciw ludobójstwu w Gazie prowadzonym przez państwo Izrael w odwecie za brutalny atak Hamasu na izraelskich cywilów. Artystka wzywa: „Musimy przerwać błędne koło przemocy! Jedynym wyjściem jest wolność i równość dla wszystkich”.

więcej: teatrstudio.pl/galeria
zdjęcia: Joanna Rajkowska, Dybuki i męczennicy, zapis performansu, 2025, fot. Bogdan Krężel
#callforpapers #cfp #seminariumfeministyczne #joannarajkowska

XXXIV Seminarium Feministyczne: Współdziałanie. O kolektywach i ich sprawczości

Czy znacie ten moment, to uczucie, które sprawia, że spotkane osoby myślą tak jak wy i wiecie, że uda się wam coś wspólnie zdziałać? Impuls sprawiający, że grupa ludzi staje się kolektywem? Proces ten może też zachodzić powoli, kiedy np. praca nad konkretnym projektem przeradza się w kolejne wspólne aktywności, zaangażowanie i trwałe więzi, z których wyłania się kolektyw.

W dobie kryzysu humanitarnego i klimatycznego, konfliktów zbrojnych i coraz większego poczucia zagrożenia, bycie razem i wspólne działanie zdaje się być utopijnym, a zarazem jedynym sposobem na przetrwanie. Jak pisze Sarah Ahmed: Potrzebujemy siebie nawzajem, żeby przetrwać; musimy być częścią naszego wzajemnego przetrwania. Oddolne inicjatywy społeczne, solidarność, a zarazem otwarcie oczu na brutalną rzeczywistość, jakiej byłyśmy świadkami i uczestniczkami w czasie wybuchu pełnoskalowej wojny w Ukrainie, są tego najlepszym dowodem.
Jednocześnie dawne nierówności i wykluczenia są jeszcze bardziej odczuwalne, przez co intersekcjonalność feminizmu stała się jak nigdy naszą codziennością. W tej sytuacji kolektywne strategie oporu, ale też wspólna troska, praca afektywna, dbałość edukację i lepsze życie również w skali lokalnej zdają się być skutecznym narzędziem zmiany.

PROGRAM:
1. Małgorzata Widomska, Inne Towarzystwo
2. Viola Ujazdowska, Strategie kolektywu AIVAG w walce o Wizy dla osób artystycznych w Islandii
3. Elwira Sztetner, Eda Kranc, Michalina W>Klasik, Kolektyw Protopia. Dla świata, którego jeszcze nie było
4. Agata Korba, Cienie Antropocenu
5. Izabela Niepokój, Choreograficzne rozruchy w sztukach wizualnych – kolektyw Centrum w Ruchu

Zdjęcie: Cienie antropocenu, 5 edycja, 2024, dzięki uprzejmości inicjatywy

📍 Galeria Studio (foyer Teatru Studio), Warszawa
📅 25 maja 2025, godz. 12.00-15.00
🎟️ wstęp wolny

CFP XXXIV Seminarium Feministyczne

Współdziałanie. O kolektywach i ich sprawczości

Galeria Studio, Warszawa, 25 maja 2025, godz. 12.00-15.00

Czy znacie ten moment, to uczucie, które sprawia, że spotkane osoby myślą tak jak wy i wiecie, że uda się wam coś wspólnie zdziałać? Impuls sprawiający, że grupa ludzi staje się kolektywem?  Proces ten może też zachodzić powoli, kiedy np. praca nad konkretnym projektem przeradza się w kolejne wspólne aktywności, zaangażowanie i trwałe więzi, z których wyłania się kolektyw.

W dobie kryzysu humanitarnego i klimatycznego, konfliktów zbrojnych i coraz większego poczucia zagrożenia, bycie razem i wspólne działanie zdaje się być utopijnym, a zarazem jedynym sposobem na przetrwanie. Jak pisze Sarah Ahmed Potrzebujemy siebie nawzajem, żeby przetrwać; musimy być częścią naszego wzajemnego przetrwania. Oddolne inicjatywy społeczne, solidarność, a zarazem  otwarcie oczu na brutalną rzeczywistość, jakiej  byłyśmy świadkami i uczestniczkami w czasie wybuchu pelnoskalowej wojny w Ukrainie, są tego najlepszym dowodem.

Jednocześnie dawne nierówności i wykluczenia są jeszcze bardziej odczuwalne, przez co intersekcjonalność feminizmu stała się jak nigdy naszą codziennością. W tej sytuacji kolektywne strategie oporu, ale też wspólna troska, praca afektywna, dbałość edukację i lepsze życie również w skali lokalnej zdają się być skutecznym narzędziem zmiany. 

Podobny temat podjęłyśmy w 2019 roku w trakcie XI seminarium zatytułowanego Sztuka i aktywizm feministyczny. Te sześć lat zdaje się być całą epoką. My same jako kolektyw SemFem przeszłyśmy zmiany, o których też chciałybyśmy opowiedzieć.

Zapraszamy do podzielenia się Waszymi doświadczeniami związanymi z pracą kolektywną łączącą zaangażowanie w kwestie społeczne i emancypacyjne z praktyką w obrębie kultury wizualnej. Czekamy na propozycje 20-minutowych wystąpień. Do zwięzłych zgłoszeń nadsyłanych do 1 maja 2025 pod adresem: seminariumfeministyczne@gmail.com prosimy dołączyć jeden jpg (wraz z podpisem) jako ilustrację, którą będziemy mogły wykorzystać w celu promocji XXXIV SemFem.

Ilustracja: “Spódnice celebrujące wezbranie”, projekt spódnic Cecylia Malik we współpracy z Maruna upcycled, “Przestrzeń rzeką ludziom bezpieczeństwo” 2021, akcja Sióstr Rzek i Fundacji Greenmind w Lubiążu nad Odrą, fot. Tomasz Kaczor

XXXIII Seminarium Feministycznego: Cicho już byłyśmy

Zapraszamy na kolejną, XXXIII edycję Seminarium Feministycznego: Cicho już byłyśmy.
Wystawa „Chcemy całego życia. Feminizmy w sztuce polskiej” stała się platformą ważnych rozmów o równouprawnieniu, solidarności i zmianie społecznej. Chcemy kontynuować te dyskusje i wspólnie wypracować konkretne plany działania. Niech galeria stanie się miejscem dialogu, nowych sojuszy i planowania realnych działań.

“Cicho już byłyśmy” to jedno z haseł ogólnopolskich protestów w sprawie przywrócenia praw reprodukcyjnych w Polsce. Taki tytuł nosił też profrekwencyjny spot Inicjatywy Wschód zrealizowany przed ostatnimi wyborami parlamentarnymi. I taki tytuł wybrałyśmy na najbliższe Seminarium Feministyczne, które towarzyszy wystawie.

Wydarzenie kierujemy do wszystkich, którym bliskie są współczesne feminizmy – niezależnie od doświadczenia czy obszaru działania. Tematy, które chcemy poruszyć, to samoorganizacja i kolektywizm, edukacja powszechna i artystyczna, ekofeminizm i działania na rzecz środowiska, prawa reprodukcyjne i dostęp do aborcji, walka z dyskryminacją w pracy, popularyzacja feminatywów i języka inkluzywnego, przeciwdziałanie przemocy domowej, seksualnej i ekonomicznej i wiele innych obszarów związanych z walką o równość.

Uczestniczki w ramach poszczególnych sekcji:

PRACA: Kuba Szreder, Ewa Rumińska-Zimny, Ania Witkowska, Manifest Alimenciar, Kola Kluczyk

WYKLUCZENIE: Morawiec-Kania, Ikar Olszewski, Beata Kuźniewska, Mariola Balińska

PROTEST: Robert Sochacki, Ola Berłożecka, Ambasada Polek, Paweł Żukowski

WŁĄCZANIE: Slow Painting Studio, Grupa Luksemburg, Aleka Polis

Termin: 1 luty 2025
Miejsce: Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie
Godzina: 14:00 – 18:00

Wstęp wolny, nie obowiązują zapisy.

Wydarzenie towarzyszące wystawie Chcemy całego życia. Feminizmy w sztuce polskiej
Czas trwania wystawy: 19 października 2024 – 31 stycznia 2025

Partnerzy: Fundacja Artystyczna Podróż Hestii, STU ERGO Hestia S.A., STUDIO teatrgaleria, Galeria Studio Warszawa

Matronat: AICA Sekcja Polska, Stowarzyszenie Kongres Kobiet
Matronat honorowy: Ministerstwo Kultury I Dziedzictwa Narodowego
Mecenat: Arte Agitur, Dariusz Szymczak, Kolekcja Anny Pawelak, Fundacja im. Heinricha Bölla w Warszawie
Matronat medialny: Artinfo, Esopot, Prestiż Magazyn Trójmiejski, SALON, Sens, SZUM, Trójmiasto.pl TVP Kultura, Wysokie Obcasy, Zawsze Pomorze, Zwierciadło

Sfinansowano ze środków Fundacji Artystyczna Podróż Hestii
Dofinansowano ze środków Miasta Sopot

Fot. Tomek Maryks

CFP XXXIII Seminarium Feministyczne!

XXXIII Seminarium Feministyczne | Cicho już byłyśmy

Nabór trwa do 20 stycznia 2025!

Seminarium odbędzie się 1 lutego 2025 w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie

Wystawa „Chcemy całego życia. Feminizmy w sztuce polskiej” spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem różnych środowisk i inspiracją do dyskusji. Nie tylko osoby pracujące w polu sztuki uznały ją za ważne wydarzenie artystyczne – o wystawie pisały zarówno mainstreamowe media, jak i internetowe influencerki i bloggerki, setki osób wrzucały na media społecznościowe relacje ze swojej wizyty w galerii. Każdego dnia przez trzy miesiące przychodziły tu dziesiątki osób, zarówno z Trójmiasta jak i przyjezdnych, nawet z drugiego końca Polski. Publiczność wystawy miała okazję skonfrontować się z przekrojowym zestawieniem prac związanych z tematyką emancypacyjną na różnych polach. Zapewne wiele osób znalazło tu przynajmniej jeden wątek osobisty – dotyczący jej samej lub osób z najbliższego otoczenia.

Dla twórców i twórczyń, których prace pokazywane są na wystawie, feminizm nie jest tylko „trampoliną do artystycznej kariery”, ale przede wszystkim jest modelem współżycia ze światem, który jak się okazuje, znajduje coraz więcej zwolenniczek i zwolenników. Wydarzenia towarzyszące wystawie niejednokrotnie przeradzały się w mikro-platformy aktywizujące uczestniczące w nich osoby. Dlatego mamy poczucie, że warto te doświadczenia zsumować – usiąść przy wspólnym stole i przedyskutować pomysły na realne działania. W Polsce na wielu polach dochodzi do dyskryminacji, a politycy, zajęci przepychankami w komisjach śledczych, nie są w stanie doprowadzić do zmiany społecznej. Musimy przeprowadzić ją same. I mówić o tym głośno.

“Cicho już byłyśmy” to jedno z haseł ogólnopolskich protestów w sprawie przywrócenia praw reprodukcyjnych w Polsce. Taki tytuł nosił też profrekwencyjny spot Inicjatywy Wschód zrealizowany przed ostatnimi wyborami parlamentarnymi. I taki tytuł wybrałyśmy na najbliższe Seminarium Feministyczne. Zaproszenie do udziału w nim kierujemy nie tylko do osób działających w polu sztuki, ale do wszystkich, którym bliskie są współczesne feminizmy. Tym razem nie czekamy na referaty, ale na wszelkiego rodzaju refleksje związane z tematyką prac pokazywanych na wystawie – a także tą, której być może zabrakło. Wszystkie głosy zostaną wysłuchane.

Mamy nadzieję, że galeria sztuki stanie się miejscem, gdzie rodzą się idee, tworzą alianse i wykuwane są konkretne plany działania.

Zgłoszenia mogą dotyczy między innymi tematów takich jak:

samoorganizacja i kolektywizm

edukacja powszechna i artystyczna

inicjatywy ekofeministyczne

literatura emancypacyjna

powszechna opieka socjalna i medyczna

prawa reprodukcyjne i dostęp do aborcji

wykluczenie ekonomiczne i bieda

związki partnerskie

tranzycja

dyskryminacja w miejscu pracy

waloryzacja pracy domowej

wprowadzenie parytetów

upowszechnienie feminatywów lub form niebinarnych i neutralnych

popularyzacja dorobku osób doświadczających wykluczenia społecznego

przemoc domowa, seksualna i ekonomiczna

praca seksualna

Zgłoszenia zawierające imię, nazwisko oraz krótki (2-3 zdania) zarys problematyki prosimy kierować na adres: seminarium.feministyczne@gmail.com.

Na propozycje czekamy do 20 stycznia 2025.

Fot. Tomek Maryks

~

Wystawa Chcemy całego życia. Feminizmy w sztuce polskiej

Czas trwania wystawy: 19 października 2024 – 2 luty 2025

Partnerzy: Artystyczna Podróż Hestii, ERGO Hestia, Teatr Studio, Galeria Studio

Matronat: AICA Sekcja Polska, Stowarzyszenie Kongres Kobiet

Matronat honorowy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Mecenat: Arte Agitur, Dariusz Szymczak, Kolekcja Anny Pawelak, Fundacja im. Heinricha Bölla w Warszawie

Matronat medialny: Artinfo.pl, Dzień Dobry Sopot – esopot.pl, Prestiż Magazyn Trójmiejski, SALON, Sens, Magazyn Szum, Trojmiasto.pl, TVP Kultura, wysokieobcasy, Zawsze Pomorze, Zwierciadło

Sfinansowano ze środków Fundacji Artystyczna Podróż Hestii

Dofinansowano ze środków Miasta Sopot

XXXII Seminarium Feministyczne: Transformacja w sztuce feministycznej

XXXII Seminarium Feministyczne odbędzie się w Sopocie przy okazji wystawy „Chcemy całego życia. Feminizmy w sztuce polskiej“. Skupimy się w nim na sztuce okresu transformacji ustrojowej w Polsce, oraz współczesnych projektach artystycznych, przyglądających się temu okresowi.

Transformacja ustrojowa to czas pełen sprzeczności. Kierunek gospodarczej transformacji – od gospodarki socjalistycznej do rynkowej – był jedynym pewnikiem. Reszta wektorów zmian rozbiegała się w różne strony.

Transformacja miała płeć i to właśnie kobiety okazały się być dziećmi zjedzonymi przez rewolucję, tracąc pracę zawodową oraz publiczny system wsparcia, który zapewniał opiekę nad dzieckiem i regulowany czas pracy. To, co uważano za przywileje w państwie socjalistycznym, w którym praca była obowiązkowa, w państwie demokratycznym i gospodarce rynkowej, okazało się dyskryminacją ze względu na płeć, stymulującą powrót do tradycyjnej formy rodziny. W kwestii praw kobiet to transformacja okazała się regresem. Debata aborcyjna była pierwszym i najbardziej radykalnym etapem kształtowania się polskiej sfery publicznej.

Po 1989 powstała feministyczna historia sztuki oraz sztuka zajmująca się problemami tożsamości, w tym tożsamości płciowej. Pojawiło się określenie gender i powstały gender studies. Z drugiej strony w niepamięć poszły osiągnięcia socjalistycznej emancypacji i socjologii. W tym czasie powstała sztuka krytyczna, która poprzez prowokacje i niekiedy przemoc pragnęła edukować społeczeństwo do wolności, demokracji i pluralizmu.

W ramach XXXII edycji SemFem chciałybyśmy skupić się na prezentacjach, które interpretują sztukę okresu transformacji z dzisiejszych perspektyw badawczych, z drugiej, na projektach które problematyzują sytuacje kobiet i innych mniejszości w burzliwym okresie zmian polityczno-ekonomicznych oraz na tych, które ukazują polityczną rolę kobiet i organizacji kobiecych w dokonywanych przekształceniach. Chcemy zapytać o to jaka transformacja dokonała się wówczas w sztuce feministycznej i o to jak patrzymy dzisiaj na sztukę feministyczna i sytuacje społeczną tamtego okresu.

Ze względu na duże zainteresowanie tematem i wielość oraz różnorodność zgłoszeń XXXII Seminarium Feministyczne będzie podzielone na dwa bloki i potrwa dłużej niż zwykle.

Zapraszamy do udziału w obydwu blokach jak również także i w jednym wybranym.

PROGRAM SEMINARIUM:

I część

14:00-14:20
Mariola Balińska
Strategie artystyczne na wybranych przykładach twórczości artystek przełomu lat 80. i 90. w Gdańsku

14:20-14:40
Wiktoria Kozioł
„Jak Konopka tresowała Liberę?” O sztuce kobiet i feminizmie w magazynie „Exit. Nowa sztuka w Polsce”

14:40-15:00
Maria Sobczak
Rewolucjonistki – jeszcze bardziej „inne” i jeszcze bardziej „groźne”. (Nie)obecność kobiet przy Okrągłym Stole w pracach Marysi Lewandowskiej i Anny Baumgart

15:00-15:20
Zuzanna Janin
TRANSFORMACJA. PRAWDA. FAŁSZ. FEMINIZM. Opis transformacji i decyzji o byciu artystką, na podstawie inspiracji i realizacji prac z serii POKROWCE – Pokrowce MALEŃSTWO, DOM, CZERWONA, Bez tytułu, KĄTY, Crypto K. z 1990-1995

15:20- 15:40
Dyskusja

15:40- 16:00
Przerwa kawowa

II część

16:00-16:20
Monika Mamzeta
Kilka słów o nieobecności

16:20-16:40
Anna Markowska
Dlaczego czarna magia poprzedziła różową? Transformacja i czarna magia

16:40-17:00
Jakub Banasiak
O stwarzaniu sztuki feministycznej jako funkcji transformacji. Przypadek Alicji Żebrowskiej

17:00-17:20
Łucja Staszkiewicz
„When she was becoming a woman I also got back my femininity”. Pragnienie i praca płci w

17:20-17:40
Dyskusja

Termin: 23 listopada 2024
Miejsce: Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie
Godzina: 14:00-18:00

Wstęp wolny, nie obowiązują zapisy.

Wydarzenie towarzyszące wystawie Chcemy całego życia. Feminizmy w sztuce polskiej
Czas trwania wystawy: 19 października 2024 – 31 stycznia 2025

Partnerzy: Fundacja Artystyczna Podróż Hestii, STU ERGO Hestia S.A., STUDIO teatrgaleria, Galeria Studio Warszawa

Matronat: AICA Sekcja Polska, Stowarzyszenie Kongres Kobiet
Matronat honorowy: Ministerstwo Kultury I Dziedzictwa Narodowego
Mecenat: Arte Agitur, Dariusz Szymczak, Kolekcja Anny Pawelak, Fundacja im. Heinricha Bölla w Warszawie
Matronat medialny: Artinfo, Esopot, Prestiż Magazyn Trójmiejski, SALON, Sens, SZUM, Trójmiasto.pl TVP Kultura, Wysokie Obcasy, Zawsze Pomorze, Zwierciadło

Sfinansowano ze środków Fundacji Artystyczna Podróż Hestii
Dofinansowano ze środków Miasta Sopot

Call for papers XXXII Seminarium Feministyczne Transformacja w sztuce feministycznej!
CFP na XXXII Seminarium Feministyczne

Termin: 23 listopada 2024
Miejsce: Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie

Nadchodzące Seminarium Feministyczne odbędzie się w Sopocie przy okazji
wystawy „Chcemy całego życia. Feminizmy w sztuce polskiej“. Skupimy się w nim na
sztuce okresu transformacji ustrojowej w Polsce, oraz współczesnym projektom
artystycznym, przyglądającym się temu okresowi.

Transformacja ustrojowa to czas pełen sprzeczności. Kierunek gospodarczej
transformacji – od gospodarki socjalistycznej do rynkowej – był jedynym pewnikiem.
Reszta wektorów zmian rozbiegała się w różne strony.

Transformacja miała płeć i to właśnie kobiety okazały się być dziećmi zjedzonymi
przez rewolucje, tracąc pracę zawodową oraz publiczny system wsparcia, który
zapewniał opiekę nad dzieckiem i regulowany czas pracy. To, co uważano za
przywileje w państwie socjalistycznym, w którym praca była obowiązkowa, w
państwie demokratycznym i gospodarce rynkowej, okazało się dyskryminacją ze
względu na płeć, stymulującą powrót do tradycyjnej formy rodziny. W kwestii praw
kobiet to transformacja okazała się regresem. Debata aborcyjna była pierwszym i
najbardziej radykalnym etapem kształtowania się polskiej sfery publicznej.

Po 1989 powstała feministyczna historia sztuki oraz sztuka zajmująca się
problemami tożsamości, w tym tożsamości płciowej. Pojawiło się określenie gender i
powstały gender studies. Z drugiej strony w niepamięć poszły osiągnięcia
socjalistycznej emancypacji i socjologii. W tym czasie powstała sztuka krytyczna,
która poprzez prowokacje i niekiedy przemoc pragnęła edukować społeczeństwo do
wolności, demokracji i pluralizmu.

W ramach XXXII edycji SemFem chciałybyśmy skupić się na prezentacjach, które
interpretują sztukę okresu transformacji z dzisiejszych perspektyw badawczych, z
drugiej, na projektach które problematyzują sytuacje kobiet i innych mniejszości w
burzliwym okresie zmian polityczno-ekonomicznych oraz na tych, które ukazują
polityczną rolę kobiet i organizacji kobiecych w dokonywanych przekształceniach.
Chcemy zapytać o to jaka transformacja dokonała się wówczas w sztuce
feministycznej i o to jak patrzymy dzisiaj na sztukę feministyczna i sytuacje
społeczną tamtego okresu.

Zachęcamy do nadsyłania zgłoszeń szczególnie osoby z Trójmiasta.
Prosimy o nadsyłanie abstraktów o długości 300 słów (z biografią osoby autorskiej o
długości 100 słów) wraz z sugerowaną ilustracją na
adres:  seminarium.feministyczne@gmail.com do 1 listopada 2024 roku

[ilustracja: Joanna Rajkowska, Satysfakcja gwarantowana, 2000, w ramach
Zewnętrznej Galerii AMS, dzięki uprzejmości artystki.

Call for papers XXXII Seminarium Feministyczne Transformacja w sztuce feministycznej!

XXXI Seminarium Feministyczne : Artystki w drodze. Podróżniczki, migrantki, uchodźczynie

Zapraszamy na XXXI Seminarium Feministyczne: Artystki w drodze. Podróżniczki, migrantki, uchodźczynie

25 kwietnia 2024
godz. 17.00-20.00
Dom Norymberski
ul. Skałeczna 2, Kraków

Program wystąpień:
1) Renata Kopyto, Lucia Moholy, “Fotografka modernizmu”
2) Sylwia Gorak, “W poszukiwaniu siły – Nowy Jork i Bałkany”
3) Magdalena Maciudzińska-Kamczycka, Aleksandra Stoyanov i Nirit Takele: ,,Wszystkie drogi
prowadzą do Izraela”
4) Marta Normington, “Refleksje z drogi: podróż jako odmienny stan świadomości w praktyce
artystycznej”
5) Julia Sikorska, “Radzenie sobie z trauma wojenną poprzez teatr, na przykładzie teatru tłusta langusta w Poznaniu ”

Seminarium towarzyszy wystawie Artystka w podróży. 9-26 kwietnia 2024
15.30 – oprowadzanie kuratorskie po wystawie – Anka Leśniak.
Ilustracja: Rimma Tyshkevych, Anastasiia Ivasova, Ewa Kaczmarek, Genesis, fot. Andrzej Majos

Podróże kobiet to szczególne zagadnienie, ponieważ ze względu na swoją pozycję w społeczeństwie, mobilność kobiet z różnych względów była i nadal jest w ograniczana. W XIX-wiecznej karykaturze z niemieckojęzycznej gazety zreprodukowanej w książce Pera Faxnelda “Satanic Feminism”, pod hasłem „Niesamowity rozwój” kobieta jadąca na rowerze zestawiona została z Wiedźmą na miotle. Obawy przeciwników praw kobiet okazały się słuszne, gdyż ten prosty środek lokomocji odegrał istotną rolę w zwiększeniu mobilności i emancypacji kobiet, w tym w organizowaniu demonstracji sufrażystek. Podróże podejmowały również pierwsze pokolenia kobiet aspirujących do profesjonalnej kariery artystycznej.

W 1895 roku młoda rzeźbiarka Teresa Feodorowna Ries stworzyła figurę Wiedźmy przygotowującej się na Sabat Czarownic. Atrybutem tego protofeministycznego wizerunku kobiecości jest miotła, która ma posłużyć za środek transportu. Ries odbyła wiele podróży w celach artystycznych, jak i poznawczych, np. uchodzącą za niebezpieczną podróż nad jezioro Bajkał. W wieku siedemdziesięciu kilku lat, prześladowana za żydowskie pochodzenie przez nazistów, musiała uciekać z Wiednia. Schronienie znalazła w malowniczym szwajcarskim Lugano – swoim „gorzkim raju”, gdzie spędziła resztę życia i aż do jego końca zabiegała u austriackich władz o odnalezienie i ochronę jej pozostawionych w Wiedniu prac. Jak pisała w swoich wspomnieniach „I tak miałam większe szczęście niż 5 milionów ludzi…”.

Dziś kobiety jako część artystycznego świata, „turystyki artystycznej” podróżują, zmieniają miejsce zamieszkania aby realizować projekty, brać udział w rezydencjach i wydarzeniach artystycznych. Nie zawsze jednak taka podróż wiąże się jedynie z potrzebą artystycznego rozwoju. Czasami o emigracji decydują względy ekonomiczne i polityczne. Zwłaszcza w ostatnich latach, rezydencje artystyczne okazują się jedyną drogą ucieczki z obszarów objętych wojną. Istotna jest też kwestia potencjalnych zagrożeń związanych z podróżą, które kobiety muszą brać pod uwagę w patriarchalnych społeczeństwach.

Ilustracja: Julia Sikorska

CFP: Artystki w drodze. Podróżniczki, migrantki, uchodźczynie

CFP: XXXI Seminarium Feministyczne
Artystki w drodze. Podróżniczki, migrantki, uchodźczynie
25 kwietnia 2024
termin XXXI Sem Fem: 25.04.2024
miejsce: Dom Norymberski w Krakowie

Podróże kobiet to szczególne zagadnienie, ponieważ ze względu na swoją pozycję w społeczeństwie, mobilność kobiet z różnych względów była i nadal jest w ograniczana. W XIX-wiecznej karykaturze z niemieckojęzycznej gazety zreprodukowanej w książce Pera Faxnelda “Satanic Feminism”, pod hasłem „Niesamowity rozwój” kobieta jadąca na rowerze zestawiona została z Wiedźmą na miotle. Obawy przeciwników praw kobiet okazały się słuszne, gdyż ten prosty środek lokomocji odegrał istotną rolę w zwiększeniu mobilności i emancypacji kobiet, w tym w organizowaniu demonstracji sufrażystek. Podróże podejmowały również pierwsze pokolenia kobiet aspirujących do profesjonalnej kariery artystycznej.
W 1895 roku młoda rzeźbiarka Teresa Feodorowna Ries stworzyła figurę Wiedźmy przygotowującej się na Sabat Czarownic. Atrybutem tego protofeministycznego wizerunku kobiecości jest miotła, która ma posłużyć za środek transportu. Ries odbyła wiele podróży w celach artystycznych, jak i poznawczych, np. uchodzącą za niebezpieczną podróż nad jezioro Bajkał. W wieku siedemdziesięciu kilku lat, prześladowana za żydowskie pochodzenie przez nazistów, musiała uciekać z Wiednia. Schronienie znalazła w malowniczym szwajcarskim Lugano – swoim „gorzkim raju”, gdzie spędziła resztę życia i aż do jego końca zabiegała u austriackich władz o odnalezienie i ochronę jej pozostawionych w Wiedniu prac. Jak pisała w swoich wspomnieniach „I tak miałam większe szczęście niż 5 milionów ludzi…”.
Dziś kobiety jako część artystycznego świata, „turystyki artystycznej” podróżują, zmieniają miejsce zamieszkania aby realizować projekty, brać udział w rezydencjach i wydarzeniach artystycznych. Nie zawsze jednak taka podróż wiąże się jedynie z potrzebą artystycznego rozwoju. Czasami o emigracji decydują względy ekonomiczne i polityczne. Zwłaszcza w ostatnich latach, rezydencje artystyczne okazują się jedyną drogą ucieczki z obszarów objętych wojną. Istotna jest też kwestia potencjalnych zagrożeń związanych z podróżą, które kobiety muszą brać pod uwagę w patriarchalnych społeczeństwach.
W najbliższym Seminarium Feministycznym chciałybyśmy oddać głos:
– artystkom o doświadczeniu migracyjnym i uchodźczym lub pracującym z osobami uchodźczymi, autorkom projektów/prac opartych na doświadczeniu podróży,
– badaczkom/badaczom zajmującym się biografiami, twórczością artystek imigrantek, uchodźczyń, procesów migracyjnych w kontekście sztuki.

Prosimy o nadsyłanie abstraktów o długości 300 słów (z biografią autorki/a o długości 100 słów) wraz z sugerowaną ilustracją na adres: seminarium.feministyczne@gmail.com
Seminarium Feministyczne jest wydarzeniem komplementarnym do wystawy „Artystka w podróży”, Dom Norymberski w Krakowie, 9-26 kwietnia 2024.
Zdjęcie: “Un Paradiso Amaro”, kard z filmu, reż. Valerie Habsburg Anka Leśniak Karl Martin Pold, 2021